- ιουράσιο
- Η μεσαία από τις τρεις διαπλάσεις στρωμάτων στις οποίες διαιρείται το μεσοζωικό άθροισμα στρωμάτων. Ονομάζεται και ιουρασική διάπλαση. Η ονομασία της προέρχεται από το ορεινό συγκρότημα του Ιούρα της νότιας Γερμανίας και της Ελβετίας, στην περιοχή του οποίου υπάρχει χαρακτηριστική ανάπτυξη των στρωμάτων της. Τα στρώματα αυτά αποτελούνται από θαλασσογενείς ασβεστόλιθους και σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις από χερσαία πετρώματα.
To ι. διαιρείται στο μαύρο ι. ή λιάσιο, που αποτελείται από ασβεστόλιθους και σχιστόλιθους σκούρου χρώματος, στο φαιό ι. ή δογγέριο, που αποτελείται κυρίως από σιδηρούχους ψαμμίτες και σιδερότουβλα και στο λευκό ι. ή μάλμιο, που αποτελείται από άσπρους ασβεστόλιθους. Ιουρασικά στρώματα υπάρχουν στη δυτική Ελλάδα, στην Αργολίδα, στον Ακροκόρινθο, στη Στερεά Ελλάδα και στην Εύβοια.
ι. ανάγλυφο. Τύπος αναγλύφου που χαρακτηρίζει την πρώτη φάση του κύκλου της διάβρωσης. Tο ι. ανάγλυφο του Ιούρα, που μελετήθηκε το 1853 από τον Θέρμαν και μετά από τον στρατηγό Ντε λα Νόε και τον Ε. ντε Μαρζερί, αποτελείται από σειρές μορφών, η εξέλιξη των οποίων συντελέστηκε με κλασικό τρόπο, ενώ οι ονομασίες τους προέρχονται από την τοπική διάλεκτο.
ιουρασική περίοδος. Η δεύτερη από τις τρεις περιόδους στις οποίες υποδιαιρείται ο μεσοζωικός αιώνας. Η ονομασία της προέρχεται από τα στρώματα της ιουράσιας διάπλασης, τα οποία βρέθηκαν στο ορεινό συγκρότημα του Ιούρα. Η περίοδος αυτή διαιρείται σε τρεις υποπεριόδους: τη λιάσιο, τη δαγγέριο και τη μάλμιο. Η ι.π. άρχισε πριν από 206 εκατ. χρόνια και τελείωσε πριν από 144 εκατ. χρόνια. Την εποχή εκείνη το κλίμα ήταν πιο ζεστό από το σημερινό. Την ίδια περίοδο η θάλασσα εκτεινόταν πάνω στην αγγλοπαρισινή λεκάνη, τη λεκάνη της Ακουιτανίας, τη λεκάνη του Poδανού και εκείνη της Σουηβικής. Τα φυτά της περιόδου αυτής είχαν μεγάλη ανάπτυξη και τα ζώα ήταν κατώτερων και ανώτερων μορφών. Στις πρώτες, ιδιαίτερη ανάπτυξη είχαν τα κελυφοφόρα πρωτόζωα, οι σπόγγοι και τα εξοκοράλλια. Αναπτύχθηκαν επίσης διάφορα εχινοειδή, μέδουσες και βρυόζωα. Στις δεύτερες, εξαιρετική ανάπτυξη είχαν τα ερπετά και αρκετά ψάρια. Κατά την πρώιμη ι.π. (πριν από περίπου 190 εκατ. χρόνια) έλαβε χώρα μια μαζική εξαφάνιση, στην οποία εξαφανίστηκαν τα 20% των θαλάσσιων οικογενειών των ωκεανών της Γης· τα αίτια αυτής της εξαφάνισης παραμένουν άγνωστα, ωστόσο πιστεύεται ότι προκλήθηκε από την απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων μεθανίου από το εσωτερικό της Γης. Στο τέλος της ι.π. εξελίχθηκαν τα αγγειόσπερμα φυτά.
Η θέση των πόλων και των ξηρών που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια της ιουρασικής περιόδου, η οποία διήρκεσε περίπου εβδομήντα εκατομμύρια χρόνια. Οι κόκκινες γραμμές δείχνουν τους παραλλήλους και οι στικτές ζώνες τις περιοχές με ξηρό κλίμα.
Αναπαράσταση ενός τοπίου του ανώτερου ιουρασικού. Κατά την περίοδο αυτή σημειώθηκαν σημαντικά γεγονότα στον ενόργανο κόσμο, ένα από τα οποία είναι η εμφάνιση των πτηνών με τον αρχαιοπτέρυξ (1). Το ζώο αυτό θεωρείται ότι προέρχεται από την εξέλιξη των μικρών δεινοσαύρων, όπως ο ορνιθολέστης (2), οι οποίοι προσαρμόστηκαν πρώτα στη δενδρόβιο ζωή και μετά στην πτήση. Στον πίνακα αυτό εικονίζονται επίσης μερικοί πτερόσαυροι (3), ιπτάμενα ερπετά, και ο στεγόσαυρος (4), ένας φυτοφάγος δεινόσαυρος. Τα φυτικά είδη ανήκουν στα κυκαδόφυτα.
Dictionary of Greek. 2013.